اندوهِ ۷۵۲ یک ساله شد / گلباران محل وقوع سانحه و گرامیداشت یاد شهدا+ویدئو

همزمان با نخستین سالگرد شهادت مسافران هواپیمای اوکراینی محل شهادت آن‌ها توسط بالگردهای نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گلباران شد.

برنامه  گلباران محل وقوع سانحه و گرامیداشت یاد شهدا توسط معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران انجام شد و مراسم تجلیل از خانواده شهدای هواپیمای اوکراینی نیز عصر روز چهارشنبه ۱۷ دی ماه در صحن حضرت ثامن‌الحجج (ع) با حضور مقامات کشوری و لشکری برگزار می‌شود و مزار این شهدا در شهر اصفهان نیز عطرافشانی و گلباران خواهد شد.

مسئولان کشور نیز در دیدار با خانواده شهدای هواپیمای اوکراینی از آنها دلجویی و یاد شهدای این حادثه را گرامی داشتند.

*****

یک سال پس از سانحه پرواز 752 اوکراین

ساعت ۶:۱۹ دقیقه بامداد ۱۸ دی ماه سال ۹۸ پرواز  ۷۵۲ تهران -کی‌اف از فرودگاه امام خمینی(ره) از زمین برخواست، چند دقیقه بعد دچار حادثه شد و ۱۷۶ مسافر جان خودشان را از دست دادند.

پایان زندگی ۱۷۶ نفر

گدازه‌های آتش از هوا به زمین ریخت و تمام مسافران جان دادند. مسافرانی که ١۴٧ نفرشان ایرانی بودند. دانشجویان نخبه و تحصیلکرده، پسران و دختران جوان، نوزاد و کودک، خانواده، عروس و داماد و پیر و جوان همگی جان باختند. ساعت ۶ و ۱۹ دقیقه صبح روز هجدهم دی ماه همان لحظه مرگبار بود؛ همان لحظه‌ای که دیگر کسی از مسافران پرواز ۷۵۲ اوکراین نفس نکشید. امدادگران و مأموران خود را برای جمع‌آوری اجساد و امدادرسانی به محل تلخ‌ترین حادثه‌ سال رساندند و ۱۷۶ زندگی را از روی زمین جمع‌آوری کردند.

حالا خانواده‌ها مانده‌اند با داغی عظیم و دردی فراموش‌نشدنی. مادری که از افسردگی جان باخته و پدری که هنوز هم نتوانسته بار غم را از روی دوش خود بردارد. صدای تک‌تک این خانواده‌ها هنوز هم بوی غم می‌دهد. بوی حسرتی ابدی. توان مبارزه ندارند. توان پیگیری هم همین‌طور. آنهایی که با شنیدن یا دیدن هواپیما حال‌شان دگرگون می‌شود.

پدری داغدیده

دکتر عباس دانشمند یکی از همین داغدیده‌هاست. پدری که تاب شنیدن نام هواپیما را هم ندارد. دیگر سفر نمی‌کند. پدری که دختر و دو نوه و دامادش را در این هواپیما از دست داد. دلش پر است. نه پول می‌خواهد و نه حتی خواستار مجازات مسببان این فاجعه است. می‌گوید هیچ چیز نمی‌تواند دخترش را به او برگرداند. هیچ اتفاقی دوباره خنده‌ها و شیطنت‌های نوه‌هایش را برنمی‌گرداند: «یک‌ سال گذشته ولی هنوز حتی ذره‌ای از درد ما کم نشده است. هنوز هم در حسرت دیدار دخترم هستم. دلم برای شنیدن صدایش تنگ شده است. چه چیزی می‌تواند او را به من برگرداند. سنگین‌ترین مجازات هم نمی‌تواند دل مرا آرام کند. بیشترین پول هم نمی‌تواند ذره‌ای از غم من کم کند. من فرزندانم را دادم. دیگر چه چیزی می‌تواند از آنها در این دنیا برایم باارزش‌تر باشد.»

زندگی موفق مژگان و پدرام

مژگان دانشمند و پدرام موسوی با دو فرزندشان راهی کانادا بودند. ‏آنها سال‌ها پیش از این برای ادامه تحصیل به آنجا رفتند، بعد هم همانجا ماندگار شدند. پدرام دانشجوی برق و مخابرات بود و ‏مژگان هم مهندسی برق می‌خواند. بعد از مدتی هم هر دو برای ادامه تحصیل راهی کانادا شدند. ‏مژگان تحصیلاتش را ادامه داد و در نهایت هم پس از اخذ مدرک دکتری در دانشگاه آلبرتا مشغول ‏تدریس شد. پدرام هم در یک شرکت مخابراتی مشغول کار بود. حاصل ‏زندگی آنها دو دختر به نام‌های دریا و درینا بود.

همه اعضای این خانواده چهار نفره در آن پرواز به آغوش مرگ رفتند: «من یک دختر و یک پسر دیگر دارم. آنها نیز خارج از کشور زندگی می‌کنند. دخترم در تورنتو و پسرم نیز در استرالیا زندگی می‌کند. من و همسرم تنهاییم. هنوز هم از درون بسیار ناراحتیم. هنوز هم نمی‌توانیم به زندگی عادی برگردیم. هنوز این مسأله برایمان باورکردنی نیست. درد ما درمان ندارد و با هیچ اتفاقی آرام نمی‌گیرد.»

هیچ خواسته‌ای نداریم

دکتر دانشمند بیشتر پولی را که دولت کانادا به‌ عنوان غرامت به آنها پرداخت کرد، صرف امور خیریه کرد. حتی وسایل خانه دخترش را هم به خیریه بخشید. او هیچ پولی از مرگ دردناک خانواده‌اش نمی‌خواهد: «هنوز هیچ پول دیه‌ای به ما پرداخت نشده است ولی من پول دیه را می‌خواهم چه کار کنم. عزیزانم رفتند. دیگر برنمی‌گردند. هنوز پرونده ما در دادسرای ارتش در حال بررسی است. هنوز به دادگاه نرفته؛ به هر حال پیگیر هستیم ولی من خواسته‌ای ندارم. ما یک‌ سال است که عزاداریم و هیچ چیز نمی‌تواند آرام‌مان کند. همان روزهای اول از طرف دولت کانادا مبلغ ۲۵‌هزار دلار به قربانیان مقیم کانادا پرداخت شد. من با این پول به خانه دخترم در کانادا رفتم. وسایل و اموال دخترم را به خیریه بخشیدم. کارهای فروش خانه را انجام دادم. بیشتر پول را هم به خیریه بخشیدم و برگشتم. حتی یک دلار آن را هم برای خودم خرج نکردم.»

حسرت دیدار

عباس متخصص بیهوشی اتاق عمل است. این پدر رنج کشیده از دلتنگی زیاد برای خانواده‌اش می‌گوید: «یک ماه پیش تولد پانزده سالگی نوه‌ام بود. او نوه بزرگ‌تر بود. روز تولدش دلم برایش پرکشید. ما هنوز در همان شرایط بحرانی روزهای اول هستیم. من ‏هر روز با عکس‌شان صحبت می‌کنم ولی دلم آرام نمی‌گیرد. حسرت دیدن روی آنها را دارم. من اصلا حس خوبی به آمدن آنها نداشتم. حتی چند بار تلفنی به آنها گفتیم که برنامه ‏سفرشان را به تابستان موکول‌ کنند. اما انگار باید آن اتفاق می‌افتاد.»

مادری که تاب نیاورد

مرگ سارا برایش قابل تحمل نبود. نتوانست تاب بیاورد. چهار ماه پیش بود که سکته کرد و جان باخت. مادر سارا ممانی تنها هشت ماه توانست نفس بکشد. بعد از دخترش زندگی برای او تیره‌وتاره شد. یکی از بستگان سارا در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «پدر سارا سال‌ها پیش فوت کرده بود. مادرش مانده بود با سارا و خواهرش. بعد از این فاجعه، مادر سارا نتوانست تاب بیاورد. او آن‌ قدر غصه خورد، اشک ریخت و حالش بد شد که در نهایت سکته کرد. او شهریور ماه بود که جان خود را از دست داد. حالا فقط خواهر سارا مانده با کوله‌باری از غم و دلتنگی. او در ایران زندگی می‌کند. اما اصلا حال‌ و روز خوبی ندارد. پیگیر این پرونده هستیم ولی فعلا شرایط آن‌ قدر مساعد نیست که بخواهیم خواسته‌ای داشته باشیم. چندین زندگی تمام شده. چندین خانواده داغدار شده‌اند. چندین نفر هنوز هم عذاب می‌کشند و این خودش یک تراژدی بزرگ است. مسأله‌ای نیست که به‌راحتی بتوان آن را فراموش کرد. هیچ مسکنی برای این درد وجود ندارد.»

ماه عسل ناتمام

سارا ممانی و سیاوش غفوری‌آذر، هر دو فارغ‌التحصیل دوره کارشناسی ارشد مکانیک از دانشگاه کنکوردیا بودند. سیاوش در شرکت هوافضایی پرات‌اند ویتنی کار می‌کرد. سارا هم در بمباردیه مشغول به کار بود. این دو جوان موفق از زمان دانشگاه با هم آشنا شده بودند. قبل از تعطیلات‌ سال نوی میلادی به ایران سفر کردند تا با هم ازدواج کنند. آنها زمان وقوع حادثه از سفر عروسی به مونترال بازمی‌گشتند. اما ارابه مرگ اوکراینی، ماه‌ عسل آنها را به هم ریخت.

زندگی مشترکی که هرگز آغاز نشد

در این هواپیما ۱۳ شهروند افغانستانی بودند که قربانی شدند. ۶ نفر آنان تابعیت دوگانه افغانستان و سوئد را داشتند، سه نفر شهروند افغانستان و آلمان بودند، چهار نفر دیگر نیز شهروند افغانستان بودند. دیدن خانواده و برگزاری مراسم نامزدی از دلایل این افراد برای آمدن به ایران بود. رحیمه یکی از همین قربانیان افغانستانی بود. او از ولایت میدان وردک بود. شوهرش حسین نیز از ولایت هلمند بود. رحیمه سال ۲۰۱۵ به سویدن رفت و سه‌ سال بعد او و حسین در مراسم جشن تولد یکی از دوست‌های مشترک‌شان با هم آشنا شدند. خانواده‌ حسین در تهران و نزدیکان رحیمه در کابل و تهران زندگی می‌کردند. رحیمه و حسین در جشن کریسمس به ایران آمدند تا بتوانند جشن پیوندشان را با خانواده‌ها و بستگان‌شان برگزار کنند. شش روز پس از جشن عروسی آنها برای شروع یک زندگی تازه از ایران خارج شدند اما هرگز نتوانستند به آرزویشان برسند.

خاطره تلخ ماندگار

یکی از بستگان رحیمه نیز به «شهروند» می‌گوید: «خانواده رحیمه از همان روز اول وقتی این فاجعه را شنیدند، گفتند که نمی‌توانند طاقت بیاورند. هنوز هم مثل روزهای اول هستند. غمگین و افسرده. انگار که زندگی برایشان تمام شده است. هیچ چیز نمی‌تواند آنها را خوشحال کنند. چند روز پیش اعلام کردند که به‌زودی پول دیه پرداخت خواهد شد ولی چه چیز می‌تواند جای رحیمه را برای خانواده‌اش پر کند. دختری که تازه می‌خواست زندگی مشترک با عشقش را آغاز کند. اما در میان زمین و آسمان جان باخت. خانواده حتی توان پیگیری پرونده را هم ندارند. هنوز نتوانسته‌اند حتی کمی آرام شوند. یکی از خواهرهای رحیمه در سوئد زندگی می‌کند، یکی هم در ایران اما هیچ‌کدام دیگر دل‌شان نمی‌خواهد سوار هواپیما شوند. این خاطره تلخ هیچ‌وقت از ذهن‌شان پاک نخواهد شد.»

فصلِ  تائید خطای انسانی 

در ساعت‌های ابتدایی حادثه تنها گزینه موجود از دید جامعه، نقص فنی هواپیما گمانه زنی می‌شد و در مخیله کمتر کسی می‌گنجید که شاید عاملی غیر  از آن چه حدس زده می‌شود در سقوط هواپیما اوکراینی نقش دارد. اما پس از گذشت ۷۲ ساعت و مشخص شدن نقش عامل انسانی در این حادثه، ماجرا سمت و سوی دیگری رفت و جامعه را در یک بهت فرو برد.

بیانیه‌ ستاد کل و روشن شدن ماجرا

• ۱- در پی تهدید‌های رئیس جمهوری و فرماندهان نظامی آمریکای جنایتکار مبنی بر هدف قرار دادن تعداد زیادی از اهداف در خاک جمهوری اسلامی ایران در صورت انجام عملیات متقابل و نظر به افزایش بی سابقه تحرکات هوایی در منطقه، نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران به منظور پاسخگویی به تهدیدات احتمالی در بالاترین سطح آماده‌باش قرار گرفتند.

• ۲ – در ساعات پس از انجام عملیات موشکی، پرواز‌های جنگی نیرو‌های تروریست آمریکایی در اطراف کشور افزایش یافته و برخی اخبار نیز از مشاهده‌ی اهداف هوایی به سمت مراکز راهبردی در کشور به واحد‌های دفاعی واصل و اهداف متعددی در برخی صفحات رادار مشاهده شد که موجب حساسیت بیشتر در مجموعه‌های پدافند هوایی گردید.

• ۳- در چنین شرایط حساس و بحرانی، پرواز شماره ۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین از فرودگاه امام خمینی (ره) حرکت کرده و هنگام چرخش، کاملاً در حالت نزدیک شونده به یک مرکز حساس نظامی سپاه و در ارتفاع و شکل پروازی یک هدف متخاصم قرار می‌گیرد که در این شرایط بر اثر بروز خطای انسانی و به صورت غیر عمد، هواپیمای مذکور مورد اصابت قرار گرفته که متأسفانه موجب به شهادت رسیدن جمعی از هموطنان عزیز و جان باختن تعدادی از اتباع خارجی می‌گردد.

• ۴- ستاد کل نیرو‌های مسلح ضمن عرض تسلیت و اظهار همدردی با خانواده‌های داغدار هم‌وطن و جان‌باختگان اتباع سایر کشور‌ها و عذرخواهی به خاطر خطای انسانی پیش آمده، اطمینان کامل می‌دهد با پیگیری انجام اصلاحات اساسی در فرآیند‌های عملیاتی در سطح نیرو‌های مسلح، امکان تکرار این گونه خطا‌ها را غیر ممکن ساخته و بلافاصله مقصر آن را به سازمان قضایی نیرو‌های مسلح معرفی نماید تا با خطا‌های صورت گرفته برخورد قانونی صورت گیرد.

• ۵- همچنین ابلاغ شد تا در اسرع وقت مسئولان مربوطه در سپاه با حضور در رسانه ملی توضیحات مشروحی را به مردم شریف ارائه کنند.

همدردی رهبر معظم انقلاب اسلامی با خانواده‌های جان باختگان

دستور فرمانده کل قوا؛ با مسببین حادثه برخورد شود

رهبر انقلاب نیز  در یک بیانیه ضمن ابزار همدردی با بازماندگان این حادثه خواهان هرچه سریعتر رسیدگی به اتفاق و عاملان آن شدند. ایشان در بیانیه‌شان بیان کردند:

بسم الله الرحمن الرحیم

با اطلاع از نتایج تحقیقات ستاد کل درباره‌ی حادثه‌ی هواپیمای مسافربری اوکراینی و اثبات دخالت خطای انسانی در آن، مصیبت درگذشت جان‌باختگان این حادثه‌ی اندوهبار برای اینجانب بسیار سنگین‌تر شد. لازم میدانم اولاً به خانواده‌های معظم این عزیزان بار دیگر همدردی عمیق و تسلیت صمیمانه‌ی خود را ابراز کنم و از خداوند متعال برای آنان بردباری و آرامش روحی و قلبی تمنا نمایم. ثانیاً به ستاد کل نیروهای مسلح مؤکداً درباره‌ی پیگیری کوتاهی‌ها یا تقصیرهای احتمالی در این حادثه‌ی دردناک سفارش کنم. ثالثاً مراقبت و پیگیری‌های لازم برای عدم امکان تکرار چنین سانحه‌ای را از مدیران و مقامات ذی‌ربط مطالبه نمایم.

پروردگار عزیز و کریم به درگذشتگان لطف و رحمت و به داغداران صبر و اجر عنایت فرماید

روحانی و یک آزمون سخت

شاید بتوان گفت یکی از آزمون‌های سخت دوران ریاست جمهوری روحانی تعیین تکلیف کردن برای سرانجام پرواز شماره ۷۵۲ بود. او بلافاصله پس از انتشار بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح در یک بیانیه اعلام کرد؛ مسببین این اشتباه نابخشودنی مورد پیگرد قانونی قرار گرفته و نتایج به استحضار ملت شریف ایران و خانواده‌های قربانیان برسد.

جمهوری اسلامی ایران از این اشتباه فاجعه بار بسیار متأسف است و اینجانب از سوی جمهوری اسلامی ایران به خانواده‌های قربانیان این فاجعه دردناک، عمیقا تسلیت عرض می کنم و به کلیه دستگاه‌های ذیربط دستور می‌دهم که تمامی اقدامات لازم برای جبران، همدردی و دلجویی از ایشان به عمل آورند. همچنین ضمن ابراز تأسف شدید، همدردی دولت ایران را به ملت‌ها، دولت‌ها و خانواده‌های قربانیان غیرایرانی تقدیم می‌نمایم. وزارت امور خارجه، همکاری کامل کنسولی برای شناسایی و بازگرداندن پیکرهای قربانیان به خانواده‌هایشان را به عمل می آورد. این حادثه دردناک موضوعی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت. می‌بایست تحقیقات تکمیلی برای شناسایی کلیه علل و عوامل این فاجعه ادامه یافته و مسببین این اشتباه نابخشودنی مورد پیگرد قانونی قرار گرفته و نتایج به استحضار ملت شریف ایران و خانواده‌های قربانیان برسد.

ای کاش می‌مردم!

اما اظهارات سردار حاجی‌زاده فرمانده فرمانده هوا فضای سپاه در نشست خبری با اشاره به خطای انسانی صورت گرفته در ماجرای سقوط هواپیمای اوکراینی رخ دیگری از ماجرا را نشان داد، او در این نشست  گفت: در حادثه دلخراش سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین بنده در غرب کشور بودم و بعد از اجرای عملیات ضربات موشکی علیه پایگاه‌های آمریکا خبر را شنیدم و هنگامی که اطمینان پیدا کردم این اتفاق افتاده است واقعا برای خودم آرزوی مرگ کردم.

 ای کاش می‌مردم و چنین حادثه‌ای را شاهد نبودم ما یک عمر خودمان را پیش‌مرگ مردم کردیم و امروز هم آبروی‌مان را با خداوند متعال معامله می‌کنیم و در این شرایط سخت در مقابل دوربین‌ها ظاهر شدیم تا توضیح بدهیم.

دادخواهی وکلای ملت

پس از اظهارات سردار حاجی زاده و سایر مسئولان در ارتباط با حادثه هواپیمای اوکراینی، رسیدگی هرچه سریعتر به این موضوع در دستور کار سازمان‌ها و نهادهای مربوطه قرار گرفت. نمایندگان فراکسیون امید همان که از اصل ماجرا با خبر شدند خواهان استیضاح محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی و ایجاد یک کمیته تحقیق و تفحص درباره چرایی ماجرا شدند.

بهرام پارسایی نماینده مردم فارس در مجلس شورای اسلامی و عضو فراکسیون امید در روزهای ابتدایی حادثه به ایلنا گفت: «طرح استیضاح وزیر راه و شهرسازی در پی حادثه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی با دو محور تحویل هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی شد؛ یکی این‌که چرا این وزارتخانه در شرایط جنگی مانع پرواز هواپیماهای مسافری نشده است و دیگر این‌که چرا برخلاف قوانین ایکائو و پیش از انجام اقدامات کارشناسی علت سقوط هواپیمای اوکراینی با قاطعیت نقص فنی اعلام شده است».

پرونده به‌زودی به دادگاه ارسال می‌شود

این در حالی است که غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه از رسیدگی سریع قضائی در این خصوص خبر می‌دهد و می‌گوید: «یک بار دیگر به خانواده‌های داغدیده حادثه هواپیمای اوکراینی تسلیت می‌گویم. در این پرونده، در دو بخش اقدامات بسیار خوبی انجام شده است. یک بخش پرداخت غرامت و خسارت به خانواده‌های جانباختگان این حادثه است. این بخش از ناحیه مجاری ذی‌ربط خارج از قوه قضائیه تأمین اعتبار شده است. اقدامات اولیه برای پرداخت این خسارات انجام شده و اگر تاکنون پرداخت نشده باشد، به‌زودی پرداخت خواهد شد. بلافاصله در این‌خصوص پرونده تشکیل شده است. تحقیقات بسیار مفصل با تشکیل کارگروه‌های متعدد انجام شد و نهایتا هم چون نیازمند این بودیم که جعبه سیاه هواپیما بازخوانی شود، با هماهنگی‌های انجام شده و با حضور تیم ایرانی و تیم کشورهای دیگر، این جعبه سیاه در خارج از ایران با حضور نمایندگان جمهوری اسلامی ایران بازخوانی شد. اطلاعات جعبه سیاه نیز در اختیار بازپرس پرونده قرار گرفت. تحقیقات این پرونده تکمیل شده است. به‌زودی شاید تا قبل از پایان ماه جاری، پرونده برای رسیدگی از دادسرای نظامی تهران به دادگاه ارسال خواهد شد. همچنین رسیدگی برابر ضوابط و مقررات قانونی انجام می‌شود.»

سخنگوی قوه قضائیه در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: «البته در کنار آن، دستگاه قضائی جلسات متعددی را با خانواده‌های جانباختگان این حادثه داشته است. توضیحات کافی برای خانواده‌های جانباختگان که اکثر آنها در جلسه حاضر بودند، در آن جلسه داده شده است. حتی گزارش‌های کارشناسی و شبیه‌سازی سانحه و مستندات بسیاری از این حادثه در اختیار خانواده‌های جانباختگان قرار داده شده است.»

دادخواهی خانواده‌ها برای داغ دل‌شان

در روزهای اولیه خانواده جانباختگان پرواز تهران-کی اف خواهان رسیدگی به این پرونده و برخورد با عاملان این حادثه شدند و دست‌شان به هر مقام و مسئولی که می‌رسید درخواست داشتند که نگذارند خون عزیران‌شان پایمال شود.

در اخبارهای ابتدایی آن روزها آمد که اپراتور سامانه موشکی که اقدام به شلیک کرده است بازداشت و در اختیار سازمان قضایی نیروهای مسلح قرار گرفته است و تحقیقات در خصوص این ماجرا ادامه دارد. بعدها نیز دادستان کل کشور از بازداشت ۶ نفر در این اتفاق خبر داد که ۳ نفرشان با وثیقه آزاد هستند و ۳ نفر دیگر در زندان به سر می‌برند.

پس‌لرزه‌های شلیک

اما ابعاد اجتماعی این حادثه به رسیدگی‌های قانونی ختم نشد؛ عصر روز  ۲۱ دی ماه پس از انتشار بیانیه ستادکل نیروهای مسلح دانشجویان دانشگاه شریف و امیرکبیر نسبت به این اتفاق تجمع کردند. دانشجویان با شعارهایی اعتراض خود را نسبت به نحوره اطلاع‌رسانی، عدم شفافیت و تاخیر در اعلام واقعیت ماجرا ابراز کردند. حاضران در این تجمع با روشن کردن شمع داخل دانشگاه یاد قربانیان این حادثه را گرامی‌ داشتند. آنان در بخشی از شعارهای خود خواستار پاسخگویی و استعفای مسئولان خاطی شدند.

روزهای اول حادثه هواپیمای اوکراینی مانند هر حادثه دیگر رسیدگی به این اتفاق جز لاینفک ادبیات دست‌اندکاران شده بود، هر مقام مسئول اگر تریبونی به دست می‌آورد پشت آن از ضرورت رسیدگی به این اتفاق و پیگیری مطالبه بازماندگان سخن می‌گفت اما رفته رفته این ماجرا هم رنگ و بوی فراموشی به خود گرفت و تنها معاونت حقوقی ریاست جمهوری بود که بُعد حقوقی آن را برای پرداخت غرامت و بازخوانی اطلاعات جعبه سیاه پرواز شماره ۷۵۲ پیگیری می‌کرد.

خانواده‌های جانباختگان پرواز شماره ۷۵۲ که خواهان رسیدگی قانونی به حادثه پیش آمد بودند و از  مسیری که آنان را به سوی اهداف سیاسی گروه و جریانی سوق می‌داد دوری می‌جستند. آنان به طور واضح از دستگاه قضایی درخواست داشتند که به این پرونده رسیدگی کند و عاملان و مسببان آن را مورد محاکمه قرار دهد.

حال که امروز یکسال از ماجرا می‌گذرد، دولت و قوه قضائیه خبر از مشخص شدن وضعیت پرونده این حادثه می‌دهند.

جبران خسارت مادی؛ جبران یک تار موی جانباختگان هواپیمای اوکراینی نمی‌شود

روز سه شنبه ۱۶ دی ماه ۹۹ علی ربیعی در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا،مبنی بر اینکه یکسال از انهدام هواپیمای اوکراینی می‌گذرد، افکار عمومی و خانواده بازماندگان این اقدام پاسخ صریح و روشنی از سوی دولت و سایر دستگاه های ذی ربط در این حادثه می‌خواهند؛ آخرین تصمیم دولت درخصوص پرداخت غرامت به سانحه دیدگان پرواز اوکراینی چیست، این تصمیم بر چه اساسی اتخاذ شده است، گزارش فنی چه زمانی منتشر میشود و محاکمه عاملان در چه مرحله ای است، گفت:پیگیری علت این ماجرای تلخ و  تاسف انگیز در دستور کار کمیته منتخب دولت قرار گرفته و تلاش شد با دقت ابعاد مختلف این حادثه ناگوار را مورد بررسی قرار گیرد. هرچند که واقعاً هیچ اقدامی جایگزین این عزیزان از دست رفته نمی‌شود و فقدان جانباختگان عزیز را جبران نمی‌کند، جانباختگانی که عمدتاً از جوانان و افراد نخبه علمی کشور بودند.

سخنگوی دولت با بیان این که هیچ چیز مادی جبران پذیر حتی یک تار موی این عزیزان نیست ، اظهار داشت: با این حال یکی از اقداماتی که باید صورت می گرفت تهیه گزارش دقیق از سانحه بود. در این خصوص کارگروه دولت با محوریت وزارت راه و مسکن شهرسازی تشکیل شد. در این کارگروه نمایندگان نیروهای مسلح، وزارت خارجه، سازمان هواپیمایی کشور، دستگاه‌های ذیربط و معاونت حقوقی تمام گزارشات دقیق دستگاه‌هایی که می‌توانستند اطلاعات دقیقی داشته باشند گرفته شده است.گزارش سازمان های فنی معتبری که جعبه سیاه را باز کردند و کشورهای ذینفع به همراه مستندات داخلی دریافت شد و در نهایت این گزارش توسط رییس کارگروه به دو زبان فارسی و انگلیسی تهیه و برای کشورهایی که در تحقیقات مشارکت داشتند ارسال شد.

سخنگوی دولت همچنین از کمیته بین المللی بنابر قواعد بین المللی و پروتکل‌ها و کنوانسیون‌های بین المللی در این خصوص خبر داد و  افزود: کشورهای مشارکت کننده مطابق استاندارد زمینی شیکاگو ۶۰ روز فرصت دارند اگر نظری در خصوص گزارش ارائه شده به آنها دارند، آن را ارسال کنند. دلیل فرصت هم این است که خود این کشورها بخشی از اطلاعات را داده‌اند که باید آن را مرور کنند که این اطلاعات در گزارش به درستی درج شده باشد بنابراین بعد از گزارش قطعی کشورها انتشار عمومی هم خواهد شد.

ربیعی در خصوص غرامت به بازماندگان هم گفت: ما براساس کنوانسیون ورشو که عضو آن هستیم عمل می کنیم. مبلغ خسارت بر اساس کنوانسیون ۲ هزار و ۳۰۰ دلار بود. با توجه به اینکه این رقم مناسب نبود، معاونت حقوقی که در کمیته داخلی مسوولیت داشت، نرم‌های دیگر بین‌المللی را بررسی کردند و کنوانسیون‌های دیگری را دیدند و براساس این کنوانسیون‌ها آنچه که معاونت حقوقی اعلام کرد، عدد ۱۵۰ هزار دلار بود.

وی در ادامه با بیان این که بیشتر برای ما بحث معنوی مهم بود، گفت: برای جانباختگان ایرانی، بنیاد شهید موظف شد که با خانواده آنها همراهی کند اما برخی خانواده‌ها در ایران نیستند . به هر حال این موضوع یک غم ملی برای ما است و مایل هستیم که مثل تمام خانواده‌های شهدا که بنیاد شهید با آنها همراهی و همدلی دارد، در کنار آنها هم باشد.

ربیعی در خصوص رسیدگی کیفری به این پرونده هم گفت: از آنجا که مسئولیت مدنی و جبران خسارت جایگزین رسیدگی قضایی و مسوولیت کیفری حادثه نیست، پس از تهیه گزارشات مختلف و تهیه مستندات و شواهد همه در اختیار سازمان قضایی نیروهای مسلح قرارگرفته است .

دادگاه هواپیمای اوکراینی به زودی تشکیل می‌شود

همچنین غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه در پاسخ به خبرنگار ایلنا مبنی بر اینکه با توجه به اینکه در آستانه سالگرد حادثه هواپیمای اوکراینی هستیم، آیا تاکنون دادگاهی در این خصوص تشکیل شده است یا خیر و با توجه به اینکه افکار عمومی خواستار شفاف سازی در این خصوص هستند، چرا جزئیات این پرونده تاکنون منتشر نشده است، اظهار کرد: برای این پرونده در دو بخش اقدامات بسیار خوبی انجام شده است، یک بخش پرداخت غرامت و خسارت به خانواده جانباختگان این حادثه که از ناحیه مجاری ذیربط خارج از قوه قضاییه تأمین اعتبار شده و اقدامات اولیه برای پرداخت این خسارات انجام شده است واگر تاکنون پرداخت نشده باشد، به زودی پرداخت خواهد شد.

وی افزود: آنچه که متوجه ماست رسیدگی قضایی به حادثه منجر به سقوط هواپیمای اوکراینی است که بلافاصله پرونده تشکیل شده و تحقیقات بسیار مفصل با تشکیل کارگروه‌های متعدد انجام شده است. چون نیازمند این بودیم که جعبه سیاه هواپیما بازخوانی شود، با هماهنگی‌های انجام شده و با حضور تیم ایرانی و تیم سایر کشورها، این جعبه سیاه با حضور نمایندگان جمهوری اسلامی در خارج از ایران بازخوانی شد.

وی ادامه داد: اطلاعات جعبه سیاه در اختیار بازپرس پرونده قرار گرفت، آخرین خبری که من دارم این است که تحقیقات این پرونده تکمیل شده و به زودی شاید تا قبل از پایان ماه جاری پرونده برای رسیدگی از دادسرای نظامی تهران به دادگاه ارسال خواهد شد. در کنار آن دستگاه قضایی جلسات متعددی را با خانواده‌های جانباختگان داشته و توضیحات کافی به آنها داده شده است. ‌قوه قضائیه حتی گزارشات کارشناسی و شبیه سازی سانحه و مستندات این حادثه را در اختیار خانواده‌های جانباختگان قرار داده است.

امروز درست یکسال از روزی که برای همیشه ۱۷۶ خانواده را دغدار عزیزان خود کرد می‌گذرد، در این مدت آنان از عدم پاسخگویی صریح و روشن مسئولان و بلاتکلیفی‌شان گله مند هستند؛ حال باید دید که پس از یکسال آیا آنان در این روزها به خواسته‌ای که دارند می‌رسند یا خیر!

*****

ماجراجویی‌های آمریکا درسقوط هواپیمای اوکراین

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای با گرامیداشت ۱۸ دیماه سالروز شهادت جمعی از هموطنان عزیز در حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی، از صبر، نجابت و شکیبایی خانواده‌های معظم آنان قدردانی و تاکید کرد: ملت ما با درک و تحمل سختی‌های ناشی از دشمنی‌ها و توطئه‌های نظام سلطه و استکبار، مصمم‌تر از گذشته در پی کنار زدن دشمنان از مسیر پرافتخار و آینده درخشان فراروی بوده و انتقام سخت از آنان نیز دستور کار پاسداران انقلاب و مجاهدان مومن امت اسلامی خواهد بود.

در بخشی از این بیانیه آمده است: با گذشت یک سال از حادثه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی که پس از ماجراجویی و جنایت تروریستی آمریکا و متعاقب آن ضربه موشکی به پایگاه تروریست‌ها در عین الاسد و شرایط جنگی منطقه رخ داد؛ همچنان فراق فرزندان عزیز ملت ایران غم و اندوهی عمیق را در دل‌های همگان گذاشته است.

در این بیانیه با تاکید بر اینکه پاسداران انقلاب اسلامی، طی چهار دهه اخیر همواره در میدان‌های مبارزه با ظالمین و مستکبرین در دفاع از امنیت و منافع ملی و صیانت از آرامش و سلامت مردم حضور شجاعانه و فداکارانه داشته و جان خود را سپر بلای ملت ایران کرده‌اند، آمده است: بار سنگین فراق فرزندان عزیز ایران بسیار سخت و اندوهبار است و این اتفاق تلخ که در پی ماجراجویی‌های ضد انسانی و اقدامات تروریستی امریکا در منطقه به وقوع پیوست؛ بار دیگر اوج خباثت و کینه‌توزی استکبار جهانی علیه جمهوری اسلامی و ملت ایران را به اثبات رساند و قلب‌های مردم شهیدپرور ایران را جریحه دار و اندوهگین کرد.

در این بیانیه با ابراز تاسف و تاثر عمیق آحاد فرماندهان، مسئولین و کارکنان پاسداران انقلاب اسلامی نسبت به وقوع این حادثه دردناک و ابراز همدردی مجدد با خانواده‌های معظم شهدا و تاکید بر بهره گیری از گزارش‌های کمیته‌های تخصصی بررسی حادثه و رفع کاستی‌ها و معایب برای جلوگیری از حوادث و وقایع مشابه، آمده است: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نهادی برخاسته از بطن مردم و خادم، پیشمرگ، هم درد و شریک غم و شادی هموطنان در تمامی صحنه‌ها بوده و خواهد بود و ملت شریف و فهیم ایران نیز با درک و تحمل سختی‌های ناشی از دشمنی‌ها و توطئه‌های نظام سلطه و استکبار، مصمم‌تر از گذشته در پی کنار زدن دشمنان از مسیر پرافتخار و آینده درخشان فراروی بوده و انتقام سخت از آنان نیز دستور کار پاسداران انقلاب و مجاهدان مومن امت اسلامی خواهد بود.

*****

گرامیداشت شهدای سانحه هواپیمای اوکراینی در قم

در سانحه هوایی دی ماه سال گذشته شماری از هموطنانمان جان خود را از دست دادند که ۹ نفر از مسافران این پرواز از شهر مقدس قم بودند.

بیانیه سازمان هواپیمایی به مناسبت سالگرد سانحه هواپیمای اوکراین

سازمان هواپیمایی کشوری ضمن عرض تسلیت مجدد و همدردی با خانواده های گرامی مسافران پرواز شماره 752 شرکت هواپیمایی اوکراین به اطلاع میرساند گروه بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری، پیش نویس گزارش نهایی سانحه را تهیه و برای دریافت نظرات به کشورهای مربوطه ارسال نمود.
برابر استاندارهای سازمان هوانوردی بین المللی(ایکائو) و ضمیمه شماره 13 پیمان شیکاگو، کشورهای بهره بردار، ‌سازنده هواپیما و کمک کننده در فرایند بررسی سانحه می توانند درخصوص گزارش نهایی نظر خود را ارائه نمایند. پیش نویس این گزارش در تاریخ 9 دی ماه سال جاری(29 دسامبر سال 2020 میلادی) برای کشورهای ذیربط ارسال شد.
لازم به ذکر است این کشورها ۶۰ روز فرصت دارند تا نظرات خود را برای سازمان هواپیمایی کشوری ارسال نمایند.
پس از بررسی نظرات و نهایی شدن گزارش پایانی، این گزارش با هدف بهبود ایمنی و پیشگیری از رخدادهای مشابه جهت اطلاع عموم منتشر خواهد شد.
در سالگرد این سانحه، بیانیه پیشرفت تحقیقات در اجرای استانداردهای ایکائو منتشر گردیده و به دو زبان فارسی و انگلیسی در بخش گزارشات دفتر بررسی سوانح و حوادث پرتال رسمی سازمان هواپیمایی کشوری به آدرس cao.ir قابل دسترسی است.

*****

پیام صالحی به مناسبت سالگرد سانحه هواپیمای اوکراین

«علی‌اکبر صالحی» معاون رئیس‌ جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی امروز (سه‌شنبه) در پیامی فرا رسیدن سالگرد سانحه دلخراش سقوط هواپیمای اوکراینی را تسلیت گفت.

متن این پیام به شرح زیر است:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
وَبَشِّرِ الصَّابرِینَ الَّذینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَهٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
برای ملت بزرگ ایران، فرا رسیدن دی ‌ماه، یادآور خاطره تألم بار و جان‌فرسای عروج ملکوتی سیدالشهدا محور مقاومت، سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی (اعلی‌الله ‌مقامه‌الشریف) و در پی آن، پرواز ابدی جمعی از هموطنان و عزیزان ما در سانحه اندوه‌بار سقوط هواپیمای متعلق به خطوط هوایی اوکراین است. هنوز قلوب و جان‌های عاشقان دین و وطن از پرواز غریبانه سردار دل‌ها غرق در اندوه و ماتم بود که شاهین قضا دیگر بار از کمینگاه به در آمد و نه ‌تنها خانواده، وابستگان و دل‌بستگان این عزیزان، که ملتی را به سوگ نشاند.
برای اینجانب مایه دریغ و افسوس بسیار است که تعداد قابل توجهی از مسافران این پرواز بی‌بازگشت، از نخبگان علمی کشور و در زمره فرزندان معنوی این کمترین، به‌ عنوان یک معلم دانشگاهی بودند. ما در انتظار بودیم که شاهد درخشش و سربلندی روزافزون این فرزندان برومند باشیم و به خود ببالیم که آنان گوی سبقت از ما ربوده و بر فلک سروری پای نهاده‌اند.
اینجانب با قلبی آکنده از اندوه و ضمیری امیدوار به فضل و رحمت بیکران الهی، یاد و خاطره تابناک این عزیزان سفر کرده به ساحت ابدیت را گرامی می‌دارم و برای خانواده‌ها و دوستان داغدار آنان، صبر جمیل و اجر جزیل مسئلت می‌کنم.
همه مرغان هم‌آواز پراکنده شدند
آه از این باد بلاخیز که زد در چمنم
صبر کن ای دل غم‌دیده که چون پیر حزین
عاقبت مژده‌ی نصرت رسد از پیرهنم

*****

۱۷۸ اصله نهال به یاد شهدای پرواز ۷۵۲

حجت الاسلام سیدمحسن محمودی رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان تهران ظهر امروز در جمع خبرنگاران اظهار کرد: ۱۸ دی ماه سالگرد یوم الله هدف قرار دادن پایگاه آمریکایی عین الاسد در عراق است و مراسم ویژه‌ای در تهران برگزار می‌شود.

وی گفت: در این روز ایران اسلامی ضرب شست خود را به آمریکا نشان داد و ابهت نظام اسلامی را به رخ کشید لذا باید این روز تاریخی برای همیشه زنده بماند.

رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان تهران با اشاره به این رخداد مهم و تاریخی ادامه داد: اگر چه  شیرینی و عظمت این رخداد مهم هیچ‌گاه فراموش نخواهد شد، ولی در کنار یادآوری این حماسه بزرگ باید یاد و خاطره ۱۷۸ شهید پرواز ۷۵۲ را گرامی بداریم.

حجت الاسلام محمودی ضمن گرامیداشت یاد وخاطره این شهدای عزیز عنوان کرد: به همین مناسبت و به نیابت از سردار دل‌ها شهید سلیمانی ۱۷۸ اصله نهال در بهشت زهرا(س) غرس خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: این مراسم با همکاری سازمان فرهنگی، هنری شهرداری، سپاه تهران، بنیاد شهید و امور ایثارگران، سازمان بهشت زهرا(س)، بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران برگزار خواهد شد.

رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان تهران در پایان بزرگداشت مناسبت های انقلاب اسلامی و یاد و خاطره شهدا را یک وظیفه دینی وانقلابی دانست و بر لزوم زنده نگهداشتن آن‌ها تأکید کرد.

اجرای نورپردازی سه بعدی برج میلاد

شهرداری تهران به همت سازمان زیباسازی به یاد ۱۷۶ نفر از کشته شدگان حادثه هواپیمای اوکراینی قرار است برنامه ویدئو مپنیگ روی برج آزادی اجرا کند. ‎اجرای  نورپردازی سه بعدی ( ویدئو مپینگ ) به مناسبت نخستین سالگرد درگذشتگان پرواز ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین قرار است  امروز- چهارشنبه ۱۷ دی ماه ۱۳۹۹- ساعت ۱۹ اجرا شود.

بنابر اعلام پایگاه خبری شهر، پیش از این نیز، محمدرضا جوادی یگانه، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در توئیتی گفته بود « کشته شدن جمعی از هموطنان ما در این حادثه، اندوه بزرگ و فراموش‌ نشدنی است. شهرداری تهران یاد و خاطره کشته‌شدگان این حادثه را در سالگرد آن گرامی می‌دارد. از یادمان نخواهید رفت.»

افخمی (مجری سیما) درباره پرواز ۷۵۲ چه گفت؟

فانوس زاگرس؛

منبع : با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس (لینک1) ؛ (لینک2) / خبرگزاری مهر (لینک 1 ) ؛ (لینک 2 ) / خبرگزاری ایسنا / خبرگزاری ایرنا

/ خبرگزاری ایلنا / سایت فانوس زاگرس / سایت سازمان هواپیمایی / خبرگزاری صدا و سیما ( لینک 1 ) ؛ (لینک2) ؛ ( لینک 3 ) / خبرگزاری فرارو